Cyfrowe bezpieczeństwo #2: Jak rozpoznać phishing i oszustwa online – praktyczny poradnik

Cyberprzestępcy coraz częściej wykorzystują metody socjotechniczne, by wyłudzić dane, pieniądze lub dostęp do kont. Ataki phishingowe mogą wyglądać bardzo realistycznie. Jak je rozpoznać i nie dać się złapać?

1. Czym jest phishing?

Phishing to metoda oszustwa, polegająca na podszywaniu się pod zaufane instytucje (banki, firmy kurierskie, portale społecznościowe), w celu wyłudzenia danych osobowych, haseł lub pieniędzy.

2. Najczęstsze formy phishingu

  • E-maile z linkami do fałszywych stron logowania,
  • SMS-y z informacją o przesyłce lub zaległej płatności,
  • Fałszywe strony bankowe, do złudzenia przypominające oryginalne,
  • Połączenia telefoniczne od rzekomych pracowników banków lub techników,
  • Wiadomości w komunikatorach (np. WhatsApp, Messenger) od znajomych, którzy rzekomo potrzebują pomocy.

3. Jak rozpoznać próbę oszustwa?

  • Sprawdź adres nadawcy – nawet jeśli wygląda znajomo, przyjrzyj się uważnie literówkom.
  • Nie klikaj podejrzanych linków – najedź myszką, by zobaczyć, gdzie prowadzą.
  • Błędy językowe i stylistyczne – często świadczą o fałszywym pochodzeniu wiadomości.
  • Nacisk na pośpiech – oszuści tworzą presję czasu („Twoje konto zostanie zablokowane w ciągu 24h!”).
  • Zbyt atrakcyjne oferty – obietnice dużych wygranych, darmowych prezentów czy błyskawicznych zysków.

4. Jak się chronić?

  • Nie podawaj danych osobowych ani loginów w wiadomościach e-mail/SMS.
  • Korzystaj z dwuetapowej weryfikacji (2FA) wszędzie tam, gdzie to możliwe.
  • Zainstaluj aktualne oprogramowanie antywirusowe i antyphishingowe.
  • Zgłaszaj podejrzane wiadomości – do banku, operatora lub na cert.pl.
  • Regularnie zmieniaj hasła, zwłaszcza po podejrzanej sytuacji.

5. Przykład phishingu w praktyce

Dostajesz SMS: „Twoja paczka została wstrzymana. Ureguluj opłatę 2,50 zł, aby ją odebrać: http://dhl-paczka123.com”. Klikasz – strona wygląda jak DHL, ale to fałszywa domena. Po wpisaniu danych – trafiają one do oszusta.

6. Co zrobić, gdy podejrzewasz oszustwo?

  • Nie klikaj żadnych linków ani załączników.
  • Skontaktuj się bezpośrednio z instytucją, pod oficjalnym numerem telefonu lub adresem e-mail.
  • Zrób zrzut ekranu i zgłoś incydent do odpowiednich służb.

Podsumowanie

Phishing to jedno z najpopularniejszych narzędzi cyberoszustów. Kluczem do bezpieczeństwa jest ostrożność, weryfikacja nadawców i zdrowy rozsądek. W kolejnych artykułach omówimy inne zagrożenia i sposoby na ich unikanie. Trzymaj się czujnie!

Masz historię związaną z próbą phishingu? Podziel się w komentarzach!